अलिबाग (अमूलकुमार जैन) भारत जगातील विकसित देशांच्या तुलनेत भारतात रस्ते अपघातांची संख्या तिप्पट आहे. त्यामुळे रस्ते अपघातांमुळे होणाऱ्या मृत्यूचे प्रमाण रोखण्याचा एकमेव मार्ग म्हणजे सुरक्षा नियमांचे पालन करणे. या अपघातांना आळा घालण्यासाठी हा रस्ता सुरक्षा पंधरवडा एक मोठा मैलाचा दगड ठरेल हे निश्चित, पण तरीही काहीतरी आवश्यक आहे, ती म्हणजे जनजागृती. रस्ता सुरक्षेची जनजागृती करण्याचे उद्दिष्टतरच हा रस्ता सुरक्षा महिना विशेष जनजागृती मोहीम साजरी करण्याचे औचित्य आहे, असे प्रतिपादन रायगड जिल्ह्याचे उप प्रादेशिक परिवहनधिकारी महेश देवकाते यांनी अलिबाग आगार येथे सुरक्षितता अभियान सन-2023 च्या शुभारंभ प्रसंगी केले. यावेळी व्यासपीठावर राज्य परिवहन महामंडळाचे रायगड विभाग नियंत्रक पंकज ढावरे,सहाय्यक उप प्रादेशिक परिवहनधिकारी माधव सुर्यवंशी, मोटर वाहन निरीक्षक शशिकांत तिरसे,ठाकरे,जिल्हा माहिती अधिकारी मनोज सानप,रायगड जिल्हा वाहतूक शाखेच्या पोलीस निरीक्षक सुवर्णा पत्की, विभागीय वाहतूक अधिकारी प्रशांत खरे,अलिबाग आगार प्रमुख अजय वणारसे आदी मान्यवर उपस्थित होते.
यावेळी उपस्थित अलिबाग आगारातील चालक,वाहक आणि प्रवाशी यांना मार्गदर्शन करताना महेश देवकाते यांनी सांगितले की,भारत हा असा देश आहे की जिथे सुरक्षिततेची आणि सुरक्षिततेची सर्वात जास्त गरज कुठेतरी जाणवते, ती रस्त्यांवर असते, कारण तुम्ही रस्त्यावरून वेगाने चालत असाल तर तुम्हीच समोरून आदळता, हळू चाललात तर कोणीतरी धडकेल मागून. म्हणूनच स्वत:ची आणि इतरांची सुरक्षितता लक्षात घेऊन नियमित वेगाने रस्त्यावरून चालावे लागते. पण असं कुणी चालतं का की ते फक्त म्हणण्यापुरतं मर्यादित असतं. रस्ता सुरक्षा फक्त एकहा केवळ वैचारिक संकल्प नसून जीवन सुरक्षित ठेवण्याची ही एक मोठी मोहीम आहे. रस्ते अपघात कमी व्हावेत आणि पादचाऱ्यांनी वाहन चालवताना नियमांचे पालन करावे या उद्देशाने 11जानेवारी 2023 ते 25 जानेवारी 2023 या कालावधीत साजरा करण्यात येणाऱ्या रस्ता सुरक्षा पंधरवड्यात विविध उपक्रम परिवहन विभागातर्फे आयोजित केले जाणार आहेत. यामध्ये वाहतूक पोलिस,आरोग्य, माहिती आणि सार्वजनिक बांधकाम विभाग यासोबतच परिवहन प्राधिकरण, जिल्हा प्राधिकरण, स्वयंसेवी संस्थांचीही मदत घेतली जाणार आहे. आकडेवारीच्या माध्यमातून रस्त्यांवर पसरलेल्या मृत्यूच्या सापळ्याचा अभ्यास केला, तर आंतरराष्ट्रीय रस्ते संघटनेच्या अहवालानुसार, जगभरात दरवर्षी 12.5 लाख लोक रस्ते अपघातात मृत्युमुखी पडतात. सर्वात चिंतेची बाब म्हणजे यामध्ये भारताचा वाटा १० टक्क्यांहून अधिक आहे. झालेल्या या सर्व अपघातांमागे दारू/ड्रग्सचा वापर, वाहन चालवताना मोबाईलवर बोलणे,गर्दी आणि थकवा इत्यादींचा समावेश आहे. भारतासारख्या देशात जिथे रस्ते अपघातांचा आलेख एवढा उंचावला आहे की सीट बेल्ट आणि हेल्मेटचा वापर पोलिसांकडून चालना होऊ नये म्हणून केला जातो, तिथे ही सुरक्षा उपकरणे न वापरल्याने अशा घटनांमध्ये आणखी भर पडते. अलीकडील अहवालानुसार, आपल्या देशात सुमारे 40 टक्के मृत्यू दुचाकी आणि ट्रकमुळे होतात. भारत जगातील विकसित देशांच्या तुलनेत भारतात रस्ते अपघातांची संख्या तिप्पट आहे. त्यामुळे रस्ते अपघातांमुळे होणाऱ्या मृत्यूचे प्रमाण रोखण्याचा एकमेव मार्ग म्हणजे सुरक्षा नियमांचे पालन करणे. अन्यथा असे अनेक दिवस, आठवडे, महिने वर्षानुवर्षे राबवले जात आहेत, यापेक्षा अधिक काही नाही. रस्ते अपघात या नैसर्गिक घटना नाहीत ज्यांना थांबवता येत नाही, त्या मानवनिर्मित आणि स्वतः घडणाऱ्या घटना आहेत. जेव्हा प्रत्येक व्यक्ती विचार करते आणिया विषयाचा जाणीवपूर्वक अभ्यास केल्यास तो निश्चितच सुरक्षेच्या उपाययोजनांकडे वाटचाल करेल. त्यामुळेच या घटनांची पातळी कमी करता येऊ शकते, अन्यथा देशातील रस्ते हे मृत्यूचे अदृश्य जाळे बनत चालले आहेत, जे डोळ्याच्या क्षणी ये-जा करणाऱ्यांना मृत्यूच्या सापळ्याच्या रूपाने गिळंकृत करतात.अपघात हा अपघात असतो.आपल्या सहकारी पोलीस कर्मचार्यांच्या सहकार्याने महामार्गावरील दुचाकी, चारचाकी व इतर वाहन चालकांना अपघात होऊ नये म्हणून आपण काय काळजी घ्यायला हवी व निष्काळजीपणे वाहन चालविल्याने चालकासोबत प्रवाशांचा जीव धोक्यात येतो. म्हणून अपघात रोखण्यासाठी व सुरक्षित प्रवासासाठी वाहतुकीचे नियम व आपल्या सुरक्षेबाबत मार्गदर्शन करुन रस्ता सुरक्षा अभियानांर्गत जनजागृती देवकाते यांनी केली.
यावेळी रायगड जिल्हा वाहतूक शाखेच्या पोलीस निरीक्षक सुवर्णा पत्की यांनी सांगितले की,एसटी म्हणजे विश्वासार्हताचे वाहन आहे.एसटी चालक हे जवळपास चाळीस प्रवाशाचे जीव हातात घेऊन त्यांना इच्छित स्थळी सोडतात.२५ डिसेंबर ते१जानेवारी दरम्यान एकही अपघात नाही. वर्षाअखेर आपल्याकडे पंधरा ते वीस लाख पर्यटक आले होते. मुरूडला जी घटना झाली ती दुर्दैवी होती मात्र त्यावेळी शासनाने परिस्थिती हाताळली ती कौतकास्पद आहे.चालक यांना विनंती आहे की तुम्हाला कॉल आला तर गाडी साईडला लावून बोला, गाडी चालवीत असताना फोनवर बोलू नका.एकमेकांना मदत केली तर चांगल्या गोष्टी घडू शकतात. अभियान पुरतेच नव्हे तर शेवट पर्यंत सुरक्षित पणा प्रवास करण्याचे आव्हान केले. जिल्हा माहिती अधिकारी मनोज सानप यांनी सांगितले की, चालक हा मुद्दाम हुन अपघात करत नाही अलिबाग डेपो हा उत्कृष्ट म्हणून गणला गेला पाहिजे यासाठी आपण प्रयत्न करणे गरजेचे आहे. एसटीचे अपघात हे क्वचित चालकामुळे झालेले आहेत.अलिबाग चे आगारप्रमुख अजय वणारसे यांचे जिल्ह्यात नव्हे तर राज्यात उत्कृष्ट अधिकारी म्हणून त्यांचे नाव आहे. अपघातामुळे अपघाताग्रस्त व्यक्तींचे व आपलेही अपरिमित नुकसान होते, यासाठी चालक बंधुनी अपघात कसे टाळता येतील या दृष्टीने प्रयत्न करावेत असे सांगितले. मोटर वाहन निरीक्षक शशिकांत तिरसे यांनी सांगितले की,तज्ञ चालकाकडून जेव्हा अपघात होतो तेव्हा तो आपल्या सोबत एक दोन जीव घेऊन जातो मात्र जेव्हा नवखा चालक जेव्हा वाहन चालवीत असताना अपघात होतो तो अपघात तीव्र स्वरूपाचा नसतो.
यावेळी विभागीय नियंत्रक पंकज ढावरे यांनी सांगितले की,सदरचे अभियान हे आपण सर्वांनी यशस्वी करावयाची आहे. त्याकरीता अपघाताकडे कल असलेल्या चालकाकडे विशेष लक्ष देण्याची गरज आहे. चालकाने वेग मर्यादा न पाळल्यामुळे, वाहतूकीचे नियम न पाळल्यामुळे व योग्य पध्दतीने वाहन न चालविल्यामुळे होणाऱ्या अपघातामुळे अधिक विशेष लक्ष पुरविले पाहीजे. सुरक्षित प्रवास होण्याच्या दृष्टीने सर्व चालकांनी जागरुक असले पाहीजे. तसेच कार्यशाळेमधुन बाहेर पडणारी वाहने नेहमी पुर्णतः मार्गावर धावण्यासाठी सुस्थितीत असल्याबाबत सर्व यंत्र अभियांत्रिकी कर्मचाऱ्यांनी खात्री केली पाहीजे. सन २०२१ मध्ये ५१ अपघात झालेले होते, तर सन २०२२ मध्ये ७३ अपघात झालेले आहेत, म्हणजेच या वर्षी मागील वर्षांपेक्षा २२ अपघात जास्त झालेले आहेत. ७३ पैकी ४८ अपघातांमध्ये रा.प. चालक जबाबदार आहेत. सन २०२२ मध्ये घडलेल्या अपघातांमध्ये रा.प. बसमधील व अन्य वाहनातील एकुण जखमींची संख्या १०१ आहे व अपघातांमध्ये एकूण ०७ व्यक्ती मयत झालेल्या आहेत. तसेच रा.प. महामंडळास त्यांना आर्थिक तात्कालीक मदत रक्कम रू. ४३,०००/- व “पी” फॉर्म नुसार दिलेली रक्कम रू.५९,२४७/- तसेच एमएसीपी क्लेमद्वारे रक्कम रू.३,६३,४९,६०१/- अशी एकुण रक्कम रु. ३,६४,५२,१४८/- ( तीन कोटी चौसष्ट लाख बावन्न हजार एकशे अठ्ठेचाळीस मात्र ) इतकी रक्कम द्यावी लागली आहे. त्यामुळे रा.प. महामंडळाचे प्रचंड आर्थिक नुकसान झालेले आहे. तसेच ज्या अपघातास रा.प.चालक जबाबदार आहेत त्यांचेवरही केलेल्या प्रमादिय कारवाईमुळे त्यांचेही नुकसान होत आहे.
यावेळी कार्यक्रमाचे आभारप्रदर्शन अलिबाग आगार प्रमुख अजय वणारसे यांनी सांगितले की,रस्ते वाहतूकीत सुरक्षित प्रवास हा अत्यंत महत्वाचा भाग आहे, म्हणुन महाराष्ट्र राज्य परिवहन महामंडळ हे प्रवाशांची सुरक्षित सेवा करणारे महामंडळ आहे. या करीता महामंडळाचा हा दावा प्रबळ करण्यासाठी सुरक्षितता अभियानया कार्यक्रमाचे आयोजन आपण करीत आहोत.